Cewnik Foleya jest narzędziem używanym do ułatwienia właściwego oddawania moczu z pęcherza moczowego. Opatentowany w latach 30 XX wieku, jest najpopularniejszą formą cewnika pęcherzowego. Wykonany z elastycznych materiałów (lateksu lub silikonu), wyposażony w łatwy do napełnienia balon wypełniony solą fizjologiczną i wprowadzony do pęcherza moczowego lub szyjki macicy, który utrzymuje cewnik w stałej pozycji.

Przeczytaj nasz artykuł, a dowiesz się:

• co to jest zatrzymanie moczu
• jak wygląda cewnikowanie pęcherza moczowego
• jak płukać cewnik Foley’a
• jak cewnik pomaga w wywołaniu porodu
• jak samodzielnie zakupić cewnik i części do niego

Zatrzymanie moczu

Zatrzymanie moczu to niemożność całkowitego opróżnienia pęcherza podczas oddawania moczu. Może być nagłe (ostre), lub trwające dłuższy czas (przewlekłe).

Ostre zatrzymanie moczu występuje w sytuacji, gdy niemożność całkowitego opróżnienia moczu z pęcherza moczowego pojawia się nagle i najczęściej jest całkowite. Jego efektem jest szybkie wypełnienie i przepełnienie pęcherza. Ostre zatrzymanie moczu jest stanem bardzo poważnym i wymaga pilnego leczenia.

Natomiast przewlekłe zatrzymanie moczu jest zaburzeniem długotrwałym, podczas którego zdolność do odprowadzania moczu z pęcherza jest zachowana (ale pęcherz nigdy nie jest całkowicie opróżniony).

Przyczynami zatrzymania moczu mogą być: niedrożność cewki moczowej, osłabienie mięśni pęcherza, zaburzenia regulacji nerwowej lub stosowanie niektórych leków.

Częstość zatrzymania moczu rośnie wraz z wiekiem, w wyniku częstego występowania u osób starszych chorób powodujących to schorzenie. Po 70. roku życia zatrzymanie moczu występuje u co dziesiątego, a 80. roku życia u co trzeciego mężczyzny.

Podczas ostrego zatrzymania moczu należy jak najszybciej zapewnić możliwość odprowadzania moczu z pęcherza, najczęściej przy pomocy wprowadzonego do pęcherza cewnika. Jeżeli nie można go wprowadzić przez cewkę moczową, wykonuje się nakłucie pęcherza i wprowadza cewnik przez skórę brzucha (nadłonowa cystostomia przezskórna).

W zależności od przyczyny zatrzymania moczu konieczny może być zabieg urologiczny lub leczenie farmakologiczne. Czasami konieczne jest pozostawienie cewnika na stałe. W takich przypadkach musi on być okresowo wymieniany na nowy.

Cewnikowanie pęcherza moczowego

Cewnikowanie pęcherza to zabieg inwazyjny. Pierwszym krokiem jest zdezynfekowanie ujścia cewki moczowej. Następnie przygotowywany jest cewnik i specjalistyczny żel (zapewniający nawilżenie, znieczulenie i zapobieganie zakażeniu). Po wprowadzeniu cewnika łatwy do napełnienia  balon o pojemności odpowiedniej dla danej sytuacji wypełniany jest glicerolem lub sola fizjologiczną, który utrzymuje cewnik w ciele pacjenta.

Ujście cewnika można połączyć z workiem do zbiórki moczu, umieszczanym poniżej pęcherza (dla ułatwienia opróżniania). Ujście cewnika można zabezpieczyć korkiem – pacjent może opróżniać wtedy pęcherz chodząc do toalety.

Wyróżniamy dwa najpopularniejsze rodzaje cewników. Najczęściej stosowany jest dwudrożny, który służy do mechanicznego odprowadzania moczu z pęcherza moczowego. Jeden kanał przeznaczony jest do odprowadzania moczu z pęcherza, a drugi do napełniania balonu. Natomiast trójdrożny cewnik Foleya posiada dodatkowy kanał umożliwiający płukanie pęcherza. Jest on bardzo przydatny w sytuacjach, gdy występuje krwawienie z pęcherza – z jego pomocą można usuwać skrzepy, które szybko zatkałyby cewnik dwudrożny.

Dobrze jest, gdy cewnik jest wyposażony w boczne otwory o łagodnie wyoblonych krawędziach i końcówka cewnika pasuje do standardowych łączników w workach na mocz, co ułatwia ich wymianę. Uniwersalne zakończenie cewnika jest stosowane w większości dostępnych na rynku urządzeń. Cewnik najczęściej jest sterylizowany tlenkiem etylenu.

Jeżeli zakładamy cewnik samodzielnie w domu, a nie jesteśmy do tego przeszkoleni, z pomocą przychodzi pogotowie pielęgniarskie, gdzie wykwalifikowane pielęgniarki wykonują wybrane usługi w domu pacjenta.

Płukanie cewnika Foley’a

Cewnik Foley’a wymaga regularnej higieny okolic, gdzie jest założony i samego przyrządu. Czasami dochodzi do jego zatkania, co utrudnia czynność jego napełnienia i opróżnienia. Wtedy konieczne jest jak najszybsze udrożnienie urządzenia. Można tego dokonać poprzez przepłukanie solą fizjologiczną lub specjalistycznym płynem. Często przyczyną zatkania jest zagięcie wężyka lub cewnika, ewentualnie przemieszczenie się worka na mocz powyżej pęcherza. Jeśli po przepłukaniu cewnik jest dalej niedrożny,  należy go jak najszybciej wymienić na nowy.

Cewnik Foley’a poród

Cewnik Foley’a stosuje się również w położnictwie. Pozwala on na przyspieszenie momentu rozwarcia szyjki macicy (pod warunkiem, że występuje minimalnie 1 cm samoistnego rozwarcia). Cewnik Foley’a wprowadza się do szyjki macicy. Balonik wypełniony płynem uciska na szyjkę macicy od wewnątrz, doprowadzając do stopniowego rozwierania.

Wykorzystanie cewnika Foley’a w celu wywołania porodu wywołuje u kobiet niekomfortowe odczucia, jednak jest w pełni niebezpieczne dla życia kobiety lub dziecka, a sam cewnik w wielu przypadkach skutecznie przyspiesza przebieg porodu. Dodatkowo użycie cewnika powoduje zwiększenie uwalniania prostagladyny, wywołującej skurcze macicy.

Do wywołania porodu cewnik zakłada się zwykle na 24 godziny. W tym czasie podaje się również oksytocynę, na wywołanie skurczów macicy. Gdy dochodzi do odpowiednio dużego rozwarcia szyjki macicy, cewnik często wypada samoistnie, dlatego nie ma potrzeby usuwania go przez lekarzy.

Jak samodzielnie zakupić cewnik i części do niego?

Cewniki Foley’a i części do nich można zakupić w specjalistycznych sklepach ze sprzętem medycznym, również internetowych. Nie należy to do skomplikowanych czynności. Po wyborze odpowiedniego dla nas zestawu (cewnik, łatwy do napełnienia i opróżnienia balon o pojemności odpowiedniej dla nas, oraz worki na mocz), dodajemy go do koszyka, wybieramy termin dostawy zamówionego towaru, a po wyborze sposobów dostawy i płatności czekamy na otrzymanie potwierdzenia zamówienia. Można zapłacić tradycyjnym przelewem za zamówione towary. Dostępna jest również płatność elektroniczna (przelew online lub płatność kartą). Przy tradycyjnym przelewie bankowym dostawa może się opóźnić. Dostawa najczęściej wykonywana jest przesyłką kurierską (ale wiele sklepów zapewnia elastyczny wybór sposobów dostawy). Możemy również otrzymać fakturę elektroniczną.

Przed zakupem warto sprawdzić koszty dostawy, a do ułatwienia przyszłych zamówień można dodać wybrany przez nas zestaw do listy zakupowej w danym sklepie. W celu nawiązania kontaktu (np. jeżeli mamy wątpliwości co do zamówienia) ze sklepem warto zadzwonić, napisać email lub wypełnić formularz kontaktowy. Również po złożonym zamówieniu (przykładowo w przypadku niedostarczonej części zamówienia lub aby zwrócić zamówione artykuły) warto skontaktować się jak najszybciej ze sklepem. Konieczne może być wtedy wyrażenie zgody na udzielanie informacji handlowych drogą elektroniczną.

Co brać na kaca? Skorzystać z kroplówek z domowej pomocy medycznej